Yangın Hortumu

Büyük çaplı hortumların kullanım ve  bakımlarının nasıl yapılacağını bilmek, etkili yangın müdahalesi anlamında kritik önem taşır.

Herhangi bir yangın olayında bir itfaiye ekibinin en temel taktiksel fonksiyonlarından bir tanesi de yeterli miktarda su sağlamaktır. İtfaiye Şefi Alan Bruncacini’nin dediği gibi “Büyük yangınlar fazla su ister”.

Büyük çaplı hortumlar geliştirilmeden önce, söndürme ekibinin bu fonksiyonu genelde fazlasıyla iş gücü yoğun (yani çok sayıda itfaiyeci gerektirmekteydi)  ve de aynı zamanda fazla miktarda ekipman (çok fazla sayıda hortum ve uzun hortum düzeneklerinin getireceği sürtünme kayıplarını azaltmak için aktarıcı pompalar) gerektiren bir görevdi. 

Yangın hortumlarının iç çapı 9 cm (3.5”) üzerinde olduğu zaman bu hortumlar büyük çaplı hortum kategorisine girer; ABD’deki itfaiye grupları tipik olarak 11 cm (4.5”) veya 15 cm (6”) çapa sahip büyük çaplı hortumlar kullanmaktadırlar. 

Büyük çaplı hortum yüksek debi, düşük basınçlı bir hortum türü olup bu özellikleri onu ayırt edici ve popüler kılan özellikleridir. Yangın hortumlarında sürtünme kaybı, basınca değil, tamamen debiye bağlı olduğu için, bir hortum ne kadar fazla kapasiteye (GPM) sahip ise, aktarım için daha az  güç (PSI) gerekir. 

Bu, büyük çaplı hortumların daha büyük mesafelerde, daha ufak çaplı benzerlerine kıyasla daha az miktarda sürtünme kaybı ile daha fazla miktarda su aktarabilme becerisini açıklar. Pompa sistemlerinin bu yeni özelliği sayesinde itfaiyeciler, daha az iş gücü ve ekipman ile yangın bölgesine daha fazla miktarda su aktarabilmektedirler. 

Bütün yangın söndürme ekipmanlarında ve araçlarında olduğu gibi, bu devasa su tedarik mekanizmasının bakımı da eğitim sırasında temel bilgi ve becerileri öğrenme ile ve bunların yangın yerinde sürekli olarak kullanması ile başlar. Bununla ilgili bazı temel noktalar şunlardır:

· Büyük çaplı hortum genelde daha ufak çaplı hortumlardan daha uzundur. Standart uzunluğu 30 m (100 feet)’dir.

· Büyük çaplı hortum sağlamdır ancak hasar görmez değildir. Dış kaplaması genelde polyester fiberden yapılır. İç kaplama ise kesintisiz kaplanmış lastiktir. 

· Büyük çaplı hortum daha ufak çaplı hortumlardan daha ağırdır. 10 cm (4”) çaplı 30 m (100 feet) uzunluğunda bir hortumun ağırlığı, ek parçaları ile birlikte yaklaşık 35 kilodur; benzer uzunlukta 15 cm (6”) çapı bir hortumun ağırlığı ise 61 kilodur.

· Büyük çaplı hortumda su çok ağırdır. 12.7 cm (5”) bir büyük çaplı hortumun her 30.5 cm (1 feet) hortum başına 3.78 lt (1 galon) su taşıdığı bilinmektedir. Ortalama olarak, 12.7 cm (5”) bir hortumun 30 m (100 feet) bir bölümünün boş ağırlığı 50 kilodur. Galon başına suyun ağırlığının 3.8 kilo olduğu düşünüldüğünde, su ile dolu 30 m büyük çaplı bir hortum kesitinin ağırlığı yaklaşık 428 kilo olacaktır. 

Şimdi de operasyonel anlamda büyük çaplı hortum kullanımı ile bağlantılı olarak, genel kabul görmüş en iyi uygulama örneklerine bakalım.

Hortumun mutlaka, sokağın su kaynağı ile aynı tarafına yerleştirilmesi gereklidir. Bu, diğer müdahale birimlerinin acil durum alanına erişebilmesini kolaylaştıracaktır. Gerekli durumlarda yangın alanında sokağın karşısına geçin ve hortumu açıyla yerleştirin. 

İçi boş hortumun üzerinden hiçbir zaman araçla geçmeyin. Dolu bir büyük çaplı hortumun üzerinden geçmeye kalkan otomobiller ve ufak kamyonlar hortumu sokaktan aşağı sürükleyecektir.

Yangın aparatları içi dolu 10cm bir hortumun üzerinden geçebilir. Geçiş yaparken, açı vererek ve her seferinde bir tekeri geçirerek geçiş yapın ve tekerlerin üzerinde zincir ya da çivi olmadığından emin olun. Yangın aparatlarını 12.7 cm ya da 15 cm  içi su dolu bir büyük çaplı hortum kesiti üzerinden geçirmeyi aklınızdan bile geçirmeyin. Bir önceki çalıştığım itfaiye biriminde böyle bir olay oldu ve hortum, pompa yağ karterini aparattan söktü.

Büyük çaplı hortumları yerleştirirken hızınız saatte 15 ila 25 mili geçmesin. Bu sayede hortum ek parçalarının pompa mekanizmasının arka paneline çarpmasını önlersiniz.

Su Aktarım Uygulamaları

Su kaynağının yakınında bulunan bir pompadan diğer bir pompaya su aktarırken, su aktarılan pompanın giriş ya da emme ağzının, olası bir su çekiç etkisini azaltmak ya da kontrol etmek amacıyla, bir salma vanasına sahip olması gereklidir. Bir deşarj salma vanası ya da otomatik basınç düzenleyici pompanın emiş ağzını korumayacaktır. Bu salma vanasının aynı zamanda biriken hava basıncını da kontrol edebiliyor olması gerekir. 

Hatalı kullanım sebebiyle yaralanma, pompa hasarı ve hortum ek parçası hasarı meydana gelebileceği için, su aktarım işlemleri öncesinde doğru operasyonel prosedürlerin belirlenmesi ve tatbikatlarının yapılması gereklidir. Yüksek süratli suyun anormal bir şekilde kapatılması sonucunda ortaya çıkan ani basınç, statik basıncın yedi katına kadar ulaşabilen anlık basınç ve baskılara yol açabilir. 

Bu sebeple bu etkiyi azaltmak için büyük çaplı hortum kullanırken vanaların -beş saniye kuralını kullanarak- yavaşça açılıp kapatılması gereklidir.

Bakım ile İlgili Önemli Konular

Büyük çaplı hortumları kenarından sürüklemeyin ya da katlamayın, aksi taktirde katlanan kısımdaki dış kaplama aşınacaktır. Buna ilave olarak kendi üzerine katlanmış olan hortumu kesinlikle sürüklemeyin çünkü bu, katlanmanın yer ile temas ettiği noktada aşınmayı arttırır. Hortumu düz yerde sürüklediğiniz zaman, aşınma daha geniş bir yüzey alanına yayılır ve bu da yıpranmayı azaltır.

Benzer şekilde, içindeki su tamamen boşaltılmamış olan bir hortumu asla kenar üzerinden ya da kendi üstüne katlanmışken sürüklemeyin. Suyun ilave ağırlığı hortumun erken yıpranmasına yol açacaktır. 

Her kullanım sonrasında, hortumları Yangın Hortumları, Ek Parçaları ve Hortum Ağızlarının Denetimi, Bakımı ve Kullanımı ve Yangın Hortumlarının Servis Testi Bölüm 4.7 Temizleme ve Kurutma başlıklı NFPA 1962 standardına uygun şekilde temizleyin. Hortumun, yumuşak ile orta yumuşaklıkta kıl fırça ile kuru şekilde fırçalanması önerilir. Ancak, hortumun detaylı şekilde fırçalanması ve kirin temizlenmesi mümkün değilse hortumu yıkayabilirsiniz.

Hortumun tehlikeli maddelere maruz kalmış olması durumunda, temizlemek için onaylamış yöntemleri kullanın. Söz konusu standart nitril ya da lastik ile kaplı hortumların kuru şekilde silinmesine izin vermektedir. 

Büyük çaplı hortum, üreticinin talimatlarına uygun şekilde, dış kaplaması ıslakken bile yeniden doldurulabilmektedir, ancak yine de küflenme oluşabilir. İtfaiye departmanlarının büyük kısmı ıslak hortum kururken, diğer yandan dolduracak yeterli miktarda yedek büyük çaplı hortuma sahip olmadıkları için, küf oluşumunu önlemek adına hortumu düzenli aralıklarla yeniden ambalajlamaktır. 

Kulp parçası, kilitler ve Storz Kuplajların kanalının, kullanıma bağlı olarak yılda en az iki defa kuru silikon yağ kullanılarak yağlanması gereklidir. Kuru silikon yağ ısı veya soğuktan etkilenmeyecek ve de kir ya da kum toplamayacaktır; salmastrayı ya da contaları yağlamayın.

Yorumlar